بارنامه

مقدمه:

   بارنامه یکی از مهم‌ترین اسناد حمل است که باید به‌صورت اختصاصی برای هر بار صادر شود. به‌صورت‌ کلی 2 بارنامه مستر و هاوس برای بارهای هوایی صادر می‌شود که هرکدام کاربردهای خود را داشته و از طرفی تفاوت‌هایی اساسی نیز دارند. بنابراین لازم است فرستنده و گیرنده بار بدانند کدام‌یک از این بارنامه‌ها برای ارسال هوایی بار آن‌ها ضروری خواهد بود. به ‌همین ‌دلیل، در این مقاله از بلاگ فارس قشم، بارنامه مستر و هاوس، تفاوت بارنامه مستر (MAWB)   و بارنامه هاوس (HAWB) و مزایای دریافت این بارنامه‌ها را بررسی می‌کنیم.

1. بارنامه مستر چیست؟

    بارنامه مستر (Master Air Waybill) که به‌اختصار به آن MAWB گفته می‌شود، بارنامه اصلی و سند مادر است که برای بار صادر خواهد شد. شرکت‌های هواپیمایی پس از دریافت بار از شرکت‌های حمل‌کننده، بارنامه مستر را صادر می‌کنند. بنابراین فرستنده کالا فقط زمانی می‌تواند بارنامه را دریافت کند که شرکت هواپیمایی به‌صورت کامل بار را تحویل گرفته و امور گمرکی آن نیز انجام شده باشد.

   لازم است بدانید که بارنامه مستر یا MAWB به‌عنوان قراردادی بین شرکت حمل‌کننده کریری و شرکت حمل‌کننده فورواردری خواهد بود. این بارنامه ازجمله اسناد معتبر حمل بوده و نشان‌دهنده قرارداد حمل بین فرستنده و حامل ‌بار است. توجه کنید که بارنامه مستر فقط زمانی در اختیار فرستنده قرار می‌گیرد که او با شرکت حمل ‌و نقل یا به‌صورت مستقیم با حامل بار، قراردادی امضا کرده باشد.

2. بارنامه هاوس چیست؟

   بارنامه هاوس (House Air Waybill) که به‌اختصار به آن HAWB گفته می‌شود، سندی است که شرکت حمل‌کننده برای بار هوایی صادر خواهد کرد و به آن بارنامه فرعی نیز می‌گویند. بارنامه هاوس تأیید می‌کند که شرکت حمل‌کننده، بار را از فرستنده تحویل گرفته است. در این نوع از بارنامه هوایی، گیرنده باید همان گیرنده اصلی بار یا مالک آن باشد. به ‌این ‌معنا که شرکت حمل‌کننده، محموله را فقط به گیرنده اصلی یا واقعی و نه نماینده او تحویل خواهد داد. اگر گیرنده همان شخصی نباشد که محموله باید به او تحویل داده شود، بارنامه هاوس صادر نمی‌شد. بنابراین مهم‌ترین موضوع در این نوع بارنامه، ثابت و مشخص‌بودن گیرنده بار است.

   بارنامه هاوس نوعی قرارداد بین گیرنده بار و شرکت حمل‌کننده است. بنابراین باید بار به همان گیرنده‌ای تحویل داده شود که اطلاعات او در بارنامه آمده است. از طرفی این سند برای فرستنده و گیرنده مانند سند تضمینی است که نشان می‌دهد بار سالم و بدون آسیب به دست گیرنده آن خواهد رسید.

3. کاربرد بارنامه مستر

   بارنامه مستر توسط شرکت حمل‌کننده یا حامل بار صادر می‌شود و به‌عبارتی قراردادی بین حامل بار و فرستنده است. بنابراین زمانی‌ که فرستنده، باری را مستقیماً به حامل بار تحویل می‌دهد، بارنامه مستر برای آن صادر خواهد شد. این بارنامه به‌نوعی تأییدکننده دریافت بار توسط حامل آن است و با استفاده از شماره اختصاصی آن می‌توان وضعیت بار در مراحل مختلف حمل را رهگیری کرد.

   کاربرد اصلی بارنامه مستر این است که با استفاده از آن مشخص خواهد شد محموله فرستنده در اختیار حامل بار قرار گرفته و مسئولیت ارسال آن به مقصد با حامل بار است. به ‌عبارت ساده‌تر، بارنامه مستر ضمانتی برای محموله بوده و اعتباری برای اطمینان از مراحل و شرایط ارسال بار خواهد بود.

4. نکاتی درباره بارنامه مستر

   بارنامه مستر بیشتر برای بیمه‌ بار کاربرد دارد و به‌عنوان سند مالکیت بار نخواهد بود.

   بارنامه مستر ارزش قضایی داشته و قابل پیگیری قانونی است، بنابراین اگر حین بارگیری، حمل و ترخیص، آسیبی به بار وارد یا بار مفقود شود، شرکت حمل‌کننده باید خسارت آن را پرداخت کند.

   معمولاً گیرنده بار در بارنامه مستر، شرکت طرف قرارداد با فورواردر است.

   بارنامه مستر تنها زمانی اعتبار و ارزش اجرایی دارد که پس از صدور، به امضای طرفین قرارداد برسد.

   این بارنامه تا زمان تحویل بار به گیرنده اعتبار داشته و اگر گیرنده برای پرداخت هزینه‌های آن اقدام نکند، شرکت حمل‌کننده وظیفه‌ای در قبال تحویل کالا نخواهد داشت.

   با مراجعه به سامانه شرکت هواپیمایی و واردکردن شماره بارنامه مستر می‌توان آن را رهگیری کرد. در این سامانه اطلاعات دقیق بار، محل و زمان تحویل مشخص خواهد شد.

با توجه ‌به نوع کالا که در بارنامه مستر ذکر می‌شود، می‌توان زمان ترخیص را مشخص کرد. این ویژگی برای بارهای خاص که زمان تحویل و ترخیص آن‌ها مهم بوده و همین‌طور شرایط انبارداری خاصی دارند، اهمیت ویژه‌ای دارد

5. مشخصات بارنامه مستر

   بارنامه مستر به‌عنوان یکی از بارنامه‌های اصلی در حمل‌ و نقل هوایی برای ارسال بار به مقاصد مختلف ضروری خواهد بود. این بارنامه در 3 نسخه صادر شده که در اختیار فرستنده، گیرنده بار و شرکت حمل‌کننده قرار می‌گیرد. در بارنامه مستر اطلاعات زیر درج می‌شود:

• مشخصات دقیق فرستنده شامل پاسپورت، آدرس، شماره‌تماس و ایمیل؛
• مشخصات کامل گیرنده کالا شامل آدرس، شماره‌تماس و ایمیل؛
• نام شرکت حمل‌کننده بار؛
• کد 3 رقمی شرکت هواپیمایی حامل بار؛
• کد فرودگاه مبدأ؛
• کد فرودگاه مقصد؛
• کد 8رقمی اختصاصی بارنامه؛
• اطلاعات مربوط به بار شامل وزن، حجم، ابعاد، تعداد و نوع بسته‌بندی؛
• روش حمل؛
• هزینه بارنامه؛
• شرایط و روش پرداخت هزینه حمل؛
• شماره پرواز؛
• شماره تحویل بار؛
• زمان فرود هواپیما و همچنین زمان تحویل بار؛
• دستورالعمل‌های لازم برای کالاهای خاص مانند مواد فاسدشدنی.

6. کد 11رقمی بارنامه مستر و هاوس

   در بارنامه مستر کدی 11رقمی درج می‌شود که به‌صورت اختصاصی برای هر بار صادر شده و می‌توان با آن وضعیت بار در هر مرحله‌ای را بررسی کرد. این کد 11رقمی برای بارگیری، حمل و کلیه مراحل ترخیص کالا ضروری است. کد ۱۱رقمی بارنامه مستر حاوی اطلاعات زیر است:

3 رقم ابتدایی کد 11رقمی بارنامه، کد شرکت هواپیمایی یا ایرلاین است. هر شرکت هواپیمایی کدی 3 رقمی دارد.

3 رقم دوم، کد یاتا فرودگاه است.

8رقم بعدی، همان شماره بارنامه است.

7. مزایای بارنامه مستر و هاوس

صدور بارنامه مستر و هاوس مزایای بسیاری برای فرستنده و گیرنده کالا دارد که به شرح زیر است:

• انجام آسان فرایندهای تحویل و ترخیص کالا فقط با کد بارنامه؛
• کاهش‌یافتن احتمال آسیب، مفقودی و سرقت بار؛
• کاهش هزینه‌های حمل؛
• امکان پیگیری آنلاین بار با استفاده از کد بارنامه در سامانه هواپیمایی.

8. تفاوت بارنامه مستر (MAWB) و بارنامه هاوس (HAWB)

   درک تفاوت بارنامه مستر (MAWB) و بارنامه هاوس (HAWB) می‌تواند از اشتباهات احتمالی توسط فرستنده و گیرنده جلوگیری کند. این 2 بارنامه تفاوت‌هایی اساسی در گیرنده، صادرکننده بارنامه، مسئولیت‌ها و کنترل با یکدیگر دارند که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

   بارنامه مستر به‌ عبارتی بارنامه اصلی یا سند مادر بار است و توسط هواپیمایی در قبال تحویل بار از فرستنده یا شرکت حمل‌کننده صادر می‌شود.

   بارنامه هاوس به‌عنوان بارنامه فرعی بار شناخته می‌شود.

  بارنامه مستر توسط شرکت حامل بار صادر خواهد شد. شرکت حامل بار درواقع همان شرکت یا وسیله‌ حملی است که بار با آن ارسال خواهد شد.

   بارنامه هاوس توسط شرکت حمل‌کننده صادر خواهد شد که می‌تواند حامل بار نباشد. بنابراین شرکت حمل‌کننده بار را از فرستنده تحویل گرفته و آن را به حامل بار تحویل خواهد داد. در این میان، شرکت حمل‌کننده وظیفه انجام تمامی مراحل صدور بارنامه، بارگیری کالا، امور گمرکی و ترخیص آن را بر عهده خواهد داشت.

در بارنامه مستر، گیرنده می‌تواند شرکت حمل‌کننده کالا یا حامل آن باشد.

در بارنامه هاوس شخصی که گیرنده نهایی یا مالک اصلی است به‌عنوان گیرنده شناخته خواهد شد.

   در بارنامه مستر، مالک اصلی کالا در این بارنامه نمی‌تواند بدون تسویه‌حساب مالی با شرکت فورواردر مدارک را از هواپیمایی دریافت کند. بنابراین این نوع بارنامه به‌عنوان ضمانتی برای تسویه حساب مالی با شرکت‌های فورواردر نیز شناخته می‌شود.

   در بارنامه مستر، مسئولیت و کنترل کل محموله بر عهده حامل بار یا شرکت حمل‌کننده خواهد بود. این امر تأثیر زیادی روی تلاش برای حفظ امنیت بار و سالم رسیدن آن به مقصد دارد.

   در بارنامه هاوس، مسئولیت و کنترل کل محموله بین شرکت حمل‌کننده و حامل بار تقسیم خواهد شد.

   بارنامه مستر به مستندسازی اطلاعات کمک بزرگی می‌کند، چون تمامی اسناد و مدارک در این قرارداد مهم ذکر شده و این کار مدیریت آن را ساده‌تر نیز خواهد کرد.

   بارنامه هاوس به‌صورت اختصاصی برای فرستنده و گیرنده‌ای مشخص صادر خواهد شد. بنابراین اهمیت ویژه‌ای برای این افراد خواهد داشت. از طریق این بارنامه، فرستنده و گیرنده می‌توانند به‌راحتی محموله را رهگیری کنند.

   بارنامه مستر فرایندهای گمرکی را ساده‌تر و سریع‌‌تر خواهد کرد، چون با کد 11رقمی بارنامه می‌توان کلیه مراحل گمرکی را انجام داد.

   بارنامه هاوس برای کالاهای فاسدشدنی، خاص و حساس مناسب است، چون در آن اطلاعات مربوط به نحوه نگهداری، انبارداری و حمل کالا درج می‌شود.

   برای رزرو کانتینر کامل برای ارسال بار باید بارنامه هاوس صادر شود تا تمامی اطلاعات مربوط به بار در آن درج شود.

9. بارنامه مستر و هاوس:

   بارنامه مستر و هاوس دو تا از مهم‌ترین بارنامه‌هایی هوایی هستند که توسط شرکت حامل بار و توسط شرکت فورواردر صادر خواهند شد. این دو نوع بارنامه تفاوت‌هایی اساسی با یکدیگر دارند که در این مقاله بررسی شدند. جالب است بدانید که بسیاری از شرکت‌های تجمیع‌کننده بار، به‌منظور کاهش هزینه‌ها، چندین ‌بار را که تاریخ بارگیری، مبدأ و مقصدی مشابه دارند در یک کلاس جمع‌آوری کرده و شرکت هواپیمایی برای آن‌ها بارنامه مستر صادر می‌کند. درنهایت نیز شرکت حمل‌کننده برای هر بار به‌صورت جداگانه بارنامه هاوس صادر خواهد کرد. این روش مقرون‌به‌صرفه بوده و هزینه کمتری دارد.